همان‌طور که می‌دانید هود و فن یکی از وسایل کاربردی بسیار مهم برای آشپزخانه‌ها و برای آشپزهاست. هودها علاوه بر اینکه بوی بد غذا و بخار ناشی از آن را از بین می‌برند، برای ازبین‌بردن آلودگی‌های داخل خانه از جمله PM2.5  ها بسیار مفید هستند. PM2.5  ها یکی از اصلی‌ترین عوامل آلودگی هوا ذرات بسیار ریزی هستند که قطر آن‌ها 2.5 میکرون یا کمتر است و به دلیل کوچک بودنشان می‌توانند به کوچک‌ترین مجاری ریه نفوذ پیدا کنند.

شاید عده‌ای تصور کنند این نوع آلودگی تنها از طریق سوختن سوخت‌های فسیلی مثل دود خارج شده از اگزوز ماشین‌ها و در کل عوامل بیرونی به وجود بیاید اما پخت‌وپز در خانه یکی از آلاینده‌های اصلی هوای داخل خانه است و حتی ممکن است سهمش از آلاینده‌های خارجی نیز بیشتر باشد.

در بسیاری از مطالعات و تحقیقات نیز ذرات حاصل از فعالیت‌های پخت‌وپز گزارش شده است. همچنین از مطالعه ی خانه ی 100 کانادایی متوجه شده اند که در خانه ی دو سوم از آنها ذرات بسیار ریز که UFP نامیده می شوند وجود دارد که از منابع آلاینده ی داخلی(عمدتا پخت و پز) به وجود می آیند تا از منابع خارجی.

اخیراً مطالعه‌ای آزمایشی در مورد استفاده از فن‌های مختلف در خانه‌های تحقیقاتی مرکز کانادا و در شهرهای اوتاوا و انتاریو انجام شده است.تمام این خانه‌ها دوطبقه، چهار خواب و دارای سه حمام بودند با مساحت 2260 فوت و بدون مبلمان و کف تمام آشپزخانه‌ها کاشی‌کاری شده بود.تمامی اجاق‌گازها در اندازه ی استاندارد 30 اینچ بودند که دقیقاً 30 اینچ پایین‌تر از فن نصب شده بودند. و سپس برای آزمایش‌های مختلف شرایط را تغییر می‌دادند. در این آزمایش‌ها از فن‌های مختلف با سرعت جریان‌های مختلف در حین پخت‌وپز استفاده شده است.

برای مشاهده⭐⭐ دانلود رایگان نمونه سوالات آشپزی درجه 1  ⭐⭐کلیک کنید.

این فن‌ها در طول یک پخت‌وپز سه‌ ساعته برای همه ی آزمایش‌ها کار می کردند و پس از پخت و پز برای مدت‌زمان مشخصی روشن می‌ماندند. در دوره ی پخت‌وپز غذا در داخل خانه آلاینده‌های UFP و PM2.5  به طور متوسط غلظتی 160 درصد بیشتر از حالت عادی داشتند. از طرفی دریافته شده است که در خانه‌ هایی که اجاق‌گاز معمولی دارند، سطح دی‌اکسید نیتروژن نیز بالاتر است که باعث نگرانی می‌شود.

اگرچه در بسیاری از مطالعات تجربی و شبیه‌سازی، اثبات شده است که فن‌ های خروجی آشپزخانه می‌توانند آلاینده‌های هوا مربوط به پخت‌وپز را کاهش دهند، بااین‌حال، بهره‌وری از فن آشپزخانه برای جذب آلاینده‌های مربوط به پخت‌وپز می‌تواند بر اساس تعدادی از عوامل بسیار متفاوت باشد. از جمله این عوامل می‌توان به نوع تجهیزات، اندازه فن، محل قرارگیری فن، میزان جریان فن، کانال فن ، جزئیات نصب و روش استفاده اشاره کرد. به‌ویژه روش استفاده از فن عامل مهمی برای به حداکثر رساندن اثربخشی است که در این مقاله نیز به آن ‌پرداخته شده است.

به همین دلیل برای کسانی که قادر به خرید یک فن یا هود با عملکرد بالاتر نیستند باید در تأسیسات اصلاحاتی ایجاد کرد.
فن‌های آشپزخانه به دو روش میزان انتشار پخت‌وپز را کاهش می‌دهند:

•  توسط ازبین‌بردن میزان انتشار مستقیماً در اجاق‌گاز قبل از اینکه در محیط اطراف پخش شوند.
•  با افزایش کلی تبادل هوا در خانه به آلودگی‌ها را از محیط داخلی پاک می‌کنند.

پس از پخت‌وپز، هنگامی‌که منبع انتشار متوقف شد، فن آشپزخانه می‌تواند با افزایش هوا به کاهش غلظت آلاینده‌ها ادامه دهد . تأثیر روشن گذاشتن یک فن پس از پخت‌وپز قبلاً به طور تجربی موردمطالعه قرار نگرفته است . زیرا هدف در این آزمایش این بود که تأثیر میزان جریان‌های مختلف فن و همچنین روشن نگه‌داشتن فن به مدت 15 دقیقه پس از پخت و تأثیر آن بر روی غلظت آلاینده‌های مربوط به پخت‌وپز را ارزیابی کنند.

نتیجه‌گیری:

مدل‌های رگرسیونی که در این آزمایش انجام شدند نشان می‌دهد که با استفاده از یک فن برای 15 دقیقه بعد از پخت غذا، در میزان آلاینده ی  PM2.5 کاهش ایجاد می‌شود و این نشان می‌دهد که می‌توان تا حد کمی نرخ کمبود سرعت فن را جبران کرد. با این‌حال، برای اکثر میزان جریان‌های آزمایش شده و آلاینده‌ها کاهش مشاهده شده از ادامه کار فن پس از پخت‌وپز به آمار مهمی دست‌یافته نشد و میزان جریان و مشخصات فیزیکی فنی در هنگام پخت‌وپز استفاده می‌شد، مهم‌ترین عوامل تعیین‌کننده بودند.

اگر بخواهیم به طور خلاصه بیان کنیم نتایج این تحقیقات نشان داد که ممکن است روشن ماندن فن پس از پخت‌وپز به کاهش میزان آلاینده‌های درون خانه کمک کند و بتواند سرعت پایین فن در هنگام پخت‌وپز را جبران کند. اما آنچه مهم است نوع فن یا هود مصرفی، سرعت جریان آن، موقعیت و اندازه خانه و روشن‌کردن فن در طول آشپزی است.
می توان گفت گاهی برای مصون ماندن از انواع آلاینده ی مضر در خانه می مانیم غافل از اینکه در داخل خانه بسیاری از آلاینده ها را خودمان تولید کرده و به سلامتی خود و اعضای خانواده آسیب می رسانیم. در نهایت توصیه ما به شما این است که در انتخاب و استفاده از لوازم آشپزخانه به خصوص اجاق گاز و هود یا فن نهایت دقت را به کار ببرید.